Boeken

'Zwischen Pommes und Praline' betekent letterljk vertaald: 'Tussen patat en bonbon', een titel die voor Nederlanders weinig verraadt over de inhoud. Hij allitereert fraai en bekt lekker, maar doet verder eerder alleen aan België denken en niet zozeer aan Nederland. Toch heeft Nederland als grootste buurland van de deelstaat Noordrijn-Westfalen (NRW), een prominente plaats in dit compacte, handzame boekje voor Duitsers over de Benelux.

Dat de DDR populair is in Duitsland, tonen niet alleen de DDR-shows op televisie, maar ook boeken van schrijvers die in de DDR zijn opgegroeid: Jakob Heins 'Mein erstes T-Shirt' (2001), Jana Hensels 'Zonenkinder' (2002) of André Kubiczeks 'Junge Talente' (2002). Ze hebben een nostalgische kijk op het verleden gemeenschappelijk. Herinneringen zijn altijd anders dan de gebeurtenissen die zich werkelijk hebben afgespeeld, lijkt het. Martin Schröder (1967), eveneens van DDR-komaf, kiest een andere weg. Zijn debuut 'Allgemeine Geschäftsbedingungen' is gesitueerd in het hedendaagse Berlijn. Zijn boek toont sociaal engagement en een kritische kijk op de huidige Bondsrepubliek.

Is dit de tijd van de grootvaders? In Duitsland lijkt dit het geval te zijn, want de afgelopen maanden zijn er minstens drie boeken verschenen, waarin 'grootvaders' of beter gezegd families centraal staan. Want in deze boeken gaat het niet alleen om de vraag wat grootvader deed ten tijde van de Hitler-dictatuur en de oorlog, maar het gaat steeds ook om de 'kleinkinderen' die deze vraag stellen, om de relatie tussen de verschillende generaties, om de identiteit van jonge Duitsers.

(12 juni 2003) In Duitsland staat een reusachtige pomp. Aan de ene kant zuigt het apparaat dagelijks 1,5 miljard euro uit de Duitse economie. Aan de andere kant financiert het daarmee sociale voorzieningen. De grote Duitse pomp is lens. De wetenschapper/polemist Meinhard Miegel dringt al jaren aan op een ingrijpende revisie van het mechanisme voor herverdeling. Bovendien vraagt hij zich af of een kleiner model pomp niet veel efficiënter zou zijn. In zijn boek 'Die deformierte Gesellschaft' spuit hij zijn gal op de Duitse verzorgingsstaat.

(15 mei 2003) Als columniste voelde ze zich een "kapitein in eigen badkuip", maar de zee was blijkbaar oneindig veel verleidelijker. Op 15 mei 1976, 27 jaar geleden, werd Ulrike Meinhof in Berlin-Mariendorf begraven. Alois Prinz schreef een biografie over haar.

(22 april 2003) Over Katia Mann wordt verteld dat ze eens in een modezaak in Zürich iets had uitgezocht en vervolgens naar de kassa liep, waarvoor een kleine rij wachtenden stond. Na korte tijd verloor ze haar geduld, drong naar voren en riep: "Ik wil betalen, ik ben mevrouw Thomas Mann."

Het door Althaus…

Over de gruweldaden van Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog is al veel geschreven. In de Duitse bestseller 'Der Brand' vraagt Jörg Friedrich aandacht voor de andere kant van de oorlog. Friedrich richt zich niet op de rol van Duitsers als daders, maar juist op hun rol als slachtoffers. Hiertoe beschrijft hij uitvoerig de geallieerde bombardementen van Dresden.

Wat is liberalisme? Volgens Westerwelle, leider van de in een diepe crisis verkerende liberale FDP, is er behoefte aan een duidelijke definitie. Wellicht zouden de Duitse liberale politici hun licht kunnen opsteken bij Ralf Dahrendorf, wiens autobiografie zojuist is verschenen. De ervaren, gedreven liberaal beschrijft hierin op vermakelijke wijze het begin van zijn indrukwekkende carrière en verklaart zijn politieke omslag van de sociaal-democratie naar het liberalisme.

(23 december 2002) Jana Hensel en Susanne Leinemann, twee jonge Duitse vrouwen met een verschillende achtergrond - Hensel werd in 1976 in Leipzig geboren, Leinemann groeide op in Bonn - maar met duidelijk iets gemeenschappelijks. Ze hebben beiden een boek geschreven, waarin ze herinneringen ophalen aan de jaren tachtig en negentig. Hensel en Leinemann gaan op zoek gaan naar hun eigen identiteit, en ook naar die van hun generatie in Oost- en in West-Duitsland.