Sibrand de Boer

Verdriet en rouw om door bombardementen verwoeste Duitse steden. Daarmee associëren veel luisteraars het stuk ‘Metamorphosen’ van de Duitse componist Richard Strauss. In de jaren vijftig en zestig was dat heel anders, zegt de Britse historicus Neil Gregor. “Toen hoorden mensen er meer iets blijmoedigs en nostalgisch in.” Maandag 3 december spreekt Gregor in Amsterdam.

Honderd procent van je tijd aan onderzoek besteden, dat is iets waar veel wetenschappers aan Duitse en Nederlandse universiteiten slechts van kunnen dromen. Bij de Max-Planck-Gesellschaft, één van de grote buitenuniversitaire onderzoeksorganisaties in Duitsland, staat alleen het wetenschappelijk onderzoek centraal. Onderzoekers krijgen de best mogelijke faciliteiten.

Muziek meenemen op telefoon of iPod is geen probleem meer. Zoeken naar dat ene nummer in een stapel cd’s is verleden tijd. Dankzij bestandsformaat mp3, een Duitse vinding. Fundamenteel onderzoek naar het menselijk gehoor ligt eraan ten grondslag.

Vertellen over het onrecht in de DDR, maar tegelijkertijd afstand van het verleden proberen te nemen. Dat is één van de paradoxen waar ex-gevangenen die rondleidingen geven in de voormalige Stasigevangenis Hohenschönhausen in Berlijn mee te maken hebben. Uit hun verhalen blijkt dat het verleden nog lang geen afgesloten hoofdstuk is, vertelt VU-student Mirjam Dorgelo in de serie ‘De Masterscriptie’.

Met een grote vuurwerkshow boven de wijk Nikolaiviertel eindigt komend weekend het 775e verjaardagsfeest van Berlijn. Het oude Middeleeuwse centrum van de stad is dan twee dagen lang het middelpunt van de festiviteiten geweest. Toch zijn die Middeleeuwse wortels van de stad nog maar 25 jaar oud. En socialistisch bovendien.

Berlijn viert in oktober haar 775-jarig bestaan. De stad vierde twee keer eerder een jubileum: in 1937 tijdens het nationaal-socialisme en in 1987 in een verdeelde stad. Een fototentoonstelling belicht die beladen feesten van vroeger. “Oost wilde West verslaan en West wilde vooral anders zijn”, zegt historicus Krijn Thijs die de tentoonstelling samenstelt.

Door tunnels, met zelfgebouwde ballonnen of bij Amerikaanse militairen in de kofferbak; na de bouw van de Berlijnse Muur probeerden Oost-Duitsers op allerlei manieren de DDR te ontvluchten. Vaak kregen zij hulp van West-Duitsers. Historica Marion Detjen onderzocht deze vluchthulp, die langzaam afgleed naar ordinaire mensensmokkel. Donderdag sprak ze in Amsterdam in de lezingenreeks Zeithistorische Perspektiven.

Duitsers zijn dol op Krimi’s maar wat gebeurt er als één aflevering 30 jaar duurt? Wie procureur-generaal Siegfried Buback in 1977 neerschoot is nog steeds niet bekend. Het proces tegen voormalig RAF-terroriste Verena Becker is een nieuwe wending in een plot gebaseerd op raadselen, tegenstrijdige verklaringen en een zoon die zijn waarheid bevestigd wil zien.

Historici spelen een belangrijke rol bij de verwerking van het DDR-verleden nu journalisten en ooggetuigen zich er ook steeds meer mee bezighouden. Dat vindt professor Martin Sabrow. Tijdens een lezing in Amsterdam beschrijft hij hoe in Duitsland de DDR wordt herinnerd.