Sibrand de Boer

Een groot beeld van Vladimir Lenin dat onder een helikopter door de hemel zweeft. Zo illustreert de film ‘Goodbye Lenin’ op spectaculaire wijze de aftakeling van het socialisme. Ook al lijkt het beeld uit de film niet op het monument dat decennialang in Oost-Berlijn stond, het verhaal van de afbraak en gedeeltelijke terugkeer van de Berlijnse Lenin is een film mét sequel op zich.

Met de start in Düsseldorf zaterdag begint de Tour de France voor het eerst in 30 jaar weer in Duitsland. Destijds, in 1987, was het peloton in een heel ander Duitsland te gast: de renners reden drie etappes in West-Berlijn, in de schaduw van de Muur. Redacteur Sibrand de Boer dook de archieven in en achterhaalde het verhaal achter dit wonderlijke wielerevenement.

Historici noemen het de eerste genocide van de 20e eeuw: de massamoord door Duitse keizerlijke troepen op het Namibische volk de Herero tussen 1904 en 1908. Meer dan honderd jaar later maakte de Bondsregering in juli 2016 officieel excuses aan de nabestaanden. Over de misdaden en eventuele herstelbetalingen spraken wetenschappers tijdens een lezing deze week in Amsterdam.

Hij is al meer dan 50 jaar toonaangevend in het Duitse publieke debat en een voorvechter van democratie en Europa. Vandaag ontvangt de Duitse filosoof Jürgen Habermas de Erasmusprijs. Gisteren hield hij in Amsterdam een betoog voor een sterkere Europese Unie en een beter geïnformeerde burger. “Lidstaten kunnen hun soevereiniteitsfictie maar beter opgeven”.

‘Wir haben es nicht gewusst’, zeiden veel Duitsers als hen na de Tweede Wereldoorlog naar de vervolging van de Joden werd gevraagd. Later bleek uit onderzoek dat veel Duitsers wel degelijk meer wisten. Ook in Nederland werd afgelopen jaar heftig gediscussieerd over de vraag wat gewone mensen destijds eigenlijk wisten. Tijdens het Graduiertenkolleg in Amsterdam reflecteerden historici afgelopen vrijdag op het Duitse en Nederlandse debat.

Voor veel Duitse soldaten was Nederland tijdens de eerste bezettingsjaren een luilekkerland. Individuele ervaringen vertellen vaak een heel ander verhaal dan de geschiedenisboeken. Hoe kun je als historicus de alledaagse ervaringen van soldaten in West-Europa beschrijven? Deze vraag stond centraal tijdens de workshop ‘Alltag am Atlantikwall’ in Amsterdam vorige week.

Staatsdominee, opa-Obama, burgerpresident. Aan welluidende kwalificaties voor Joachim Gauck ontbreekt het niet in Duitsland. Ook voor mij is hij één van de meest fascinerende persoonlijkheden in de recente Duitse politiek. Maar waarom eigenlijk?

Met een boek over het Duitse migratiebeleid liet Thilo Sarrazin twee jaar geleden het integratiedebat oplaaien. Paul Scheffer deed in 2000 in Nederland hetzelfde met zijn essay over de multiculturele samenleving. Beide sociaaldemocraten gingen gisteren in debat in Amsterdam.

De Duitse bondspresident heeft een eigen prijs voor techniek en innovatie: De Deutsche Zukunftspreis. Het is de ‘prijs der prijzen’ voor onderzoekers die hun ideeën in een verkoopbaar product weten om te zetten. Dit jaar werden drie wetenschappers die een nieuw type gehoorapparaat ontwikkelden gelauwerd.

Een plaatsje ter grootte van Hoogezand-Sappemeer dat wereldwijd toonaangevend is op het gebied van medische techniek; dat is het Zuid-Duitse Tuttlingen. Het stadje produceert alles wat dokters nodig hebben: van protheses tot operatielampen en hoogtechnologische apparaten. Om de bedrijven ook in de toekomst van geschoold personeel te voorzien werken overheid en bedrijfsleven samen in een hogeschool gespecialiseerd in medische techniek.