Merlijn Schoonenboom

Eigenlijk is er geen reden om hier lang te blijven. Lege weilanden, donkere bossen, onduidelijke dorpjes waar nauwelijks iets of iemand te zien is, met af en toe een rechtse graffiti-spreuk op een muur. Dit deel van Brandenburg is een gebied dat ik normaal liever mijd, maar nu zit ik zelf in zo’n huisje aan de rand van een duister bos - en even heb ik het gevoel op de best mogelijke plek van Duitsland terecht te zijn gekomen.

Bijna zou je vergeten dat we ons onder de kroonluchters van het presidentiële paleis bevinden. De groep gasten met Turkse, Afrikaanse, Russische of gewoon Duitse achtergrond pakken elkaars handen vast en beginnen een traditionele Turkse kringdans; deels door de alcohol aangevuurd, deels door het ritme van de DJ opgezweept.

Heel snel waren het er al vier. De geüniformeerde bewakers gingen om me heen staan en spraken me met verbeten gezichten toe. Daarna werd ik weggeleid en diende het gebouw te verlaten. Dat ik het kunstmuseum als recensent van een Nederlandse krant bezocht, officieel aangemeld, maakte geen indruk op de Dresdener suppoosten.

In de trein van Berlijn naar Amsterdam kijkt het gezicht van Kida Khodr Ramadan me aan. De bekende Duitse tv-crimineel staat afgebeeld op het gratis tijdschrift van de Deutsche Bahn - stoppelig baardje, donkere wenkbrauwen, maar met een vrolijke kerstmuts op. De foto laat er geen misverstand over bestaan: hier wordt een politiek statement gemaakt.

Het ging me niet om de feesten, het ging me niet om de oorlogsgeschiedenis; het ging me om het eten, een van de belangrijkste redenen waarom ik tien jaar geleden in Berlijn wilde wonen. En dan niet de curryworst of iets anders ‘typisch Duits’, maar het Vietnamese eten. De vele Vietnamese restaurants in de hoofdstad zijn niets minder dan de smakelijkste bijwerking van de val van de Muur en de hereniging van Duitsland.

De 31-jarige Sandra lijkt kort te twijfelen, alsof ze naar de juiste manier zoekt ons mede te delen waar ze vandaan komt. "Ik kom uit Chemnitz", zegt ze dan. Daarna krijgt ze een sardonische twinkeling in haar ogen, steekt haar armen in de lucht en kijkt er vervaarlijk bij, alsof ze op een verjaardagspartijtje het spook voor de kleine kinderen speelt, en roept: "Boe!"

"Het lijkt hier wel Dubai", zegt mijn begeleider, die dankzij zijn werk in een kunstgalerie bekend is met de geneugten van de internationale jetset. We staan midden in de nacht in een enorm hoge hal, waar hippe belichting de gouden decoratie en marmeren beeldhouwwerken extra doet glanzen. Onder twee zuilen staat een dj die een dancemix van wereldmuziek laat horen, voor een gemengd publiek van twintigers, uit Europa, Afrika en Latijns-Amerika.

Een beetje bibberend staan ze er op, met zijn tweeën. De jongeman, een vroege twintiger met pilotenbril, houdt zijn handen stevig aan het stuur geklemd; zijn vriendin staat tussen zijn armen, direct voor hem. Grappig ziet het eruit, zo samen op één step - ware het niet dat ze met zo’n 20 kilometer per uur over een van de drukste autowegen van Berlijn crossen.

Daar staan we dan, in de heldere zomernacht van het landelijke Brandenburg. Geen mens te zien, het zilverwitte licht van de maan wordt in het spiegelgladde oppervlak van het meer weerkaatst. Ineens galmt een dreunende beat over het water, het refrein wordt door een enthousiaste menigte meegezongen: ‘Wie heißt die Mutter von Niki Lauda? Mama Lauda! Mama Lauda!’

Alles is goed, het eten lekker, de gesprekken beschaafd, totdat een van de gasten, een Duitse architect die naar eigen zeggen ‘zeer succesvol’ is, mijn Hollandse accent na gaat doen. Eerst lach ik beleefd met het gezelschap mee, totdat hij steeds venijniger (en dronkener) wordt. Van accent gaat het naar grammaticafouten en vandaar begint een frontale aanval op mijzelf.